امتیاز خود را ثبت کنید!

تمرین صدا برای گویندگی

اگر گوینده تازه کار هستید و یا میخواهید وارد حیطه گویندگی شوید ممکن است در هنگام صحبت کردن جلوی جمع، احساس کنید صدایتان خسته شده و انرژی لازم را برای ادامه ندارید. اگر ماهیچه های تارهای صوتی شما به اندازه کافی قوی نباشد، این ضعف زودتر آشکار میشود و تاثیر کلامتان بر شنوندگان کم خواهد شد.
تقویت صدا نیاز به تمرین و پشتکار طولانی مدت دارد. در این مقاله چندین تمرین پرورش صدا ارئه گردیده است تا بتوانید با سرعت بیشتری در این مسیر قدم بردارید.

گرم کردن اولیه تارهای صوتی

همانطور که قبل از ورزش لازم است بدنتان را گرم کنید، برای گویندگی هم نیاز به گرم کردن صدا دارید. چندین روش که برای گرم کردن صدا میتوانید انجام دهید به شرح زیر است:

یکی از ترانه های دلخواه خودتان را زمزمه کنید. سعی کنید آوازی را انتخاب کنید که بیشترین حرکت را به لب و دهان شما می دهد.
وانمود کنید که دارید آدامس می جوید. عضلات فک بالا و پایین را حرکت دهید و خوب آنها را آماده کنید.
زبانتان را در دهان بچرخانید. شاید احساس کرده باشید که گاهی تنش های روانی در عقب زبان شما جمع می شود. با این حرکت، گرفتگی های احتمالی را برطرف می کند.
دهان خود را به شدت تمام به شکل آ، ای و او درآورید. سعی کنید چند بار این صداها را با صدای بلند و حرکت افراطی دهان ادا کنید.

تمرین تنفس

یکی از دلایل ضعیف بودن صدا، عمیق و قوی نبودن نفس است. نكته اصلي و بسيار مهم در كار گويندگي تنفس يا به اصطلاح نفس كشيدن و نفس بيرون دادن است (دم و بازدم).
اصولا بدون تنفس صحبت كردن غير ممكن است، ولي نكته مهم اينجاست كه بيشترين گويندگان، نفس كشيدن را خوب انجام مي دهند ولي بازدم آنها صحيح نيست، در حاليكه براي گوينده بازدم صحيح مهم است نه نفس كشيدن. بنابراين گوينده بايد مرتب تمرين كند تا بتواند هواي بيشتري را درسينه فرو برده و بعدا به آهستگي بيرون بدهد.

بایستید. شانه هایتان را کاملا به عقب بدهید تا ریه هایتان باز شوند. دستهایتان را روی شکم بگذارید ماهیچه های شکم را رها کنید.
از راه بینی هوا را درون ریه بکشید و احساس کنید این هوا اول دارد شکمتان را پر می کند، بعد نوبت به ریه ها می رسد. چند ثانیه هوا را نگه دارید. بعد به آرامی هوا را بیرون بدهید. حس کنید که ریه و شکمتان کاملا جمع می شود.
بعد از چند بار انجام تمرین بالا، دستهایتان را بالا ببرید، ریه هایتان را از هوا پر کنید، بعد دستها را پایین بیاورید و با گفتن آه یا اوه بلند، هوا را به سرعت از ریه خارج کنید.

تمرین رهاسازی صدا

اگر صدای شما در گلو خفه باشد یا خشن و گرفته باشد، تاثیر خوبی بر شنوندگان نخواهد داشت. تمرینات رهاسازی صدا باعث می شود با اعتمادبنفس بالاتر و کنترل بیشتر، با صدایی متعادل مخاطب را به سمت خودتان جذب کنید.

بایستید و آرام دست تان را روی ماهیچه های گلویتان بگذارید. در همین حالت، با صدای معمولی صحبت کنید. به تنش ماهیچه های گلو و گرفتگی و خشکی آرواره تان دقت کنید.
با دهان کاملا باز خمیازه بکشید. با یک “او و و و م م م م م ” کشدار خمیازه تان را تمام کنید. سعی کنید حرف م را تا جایی که می توانید ادامه بدهید. عضلات آرواره تان را بدون هیچ گرفتگی یا جمع کردن، رها کنید.
فک پایین را رها کنید و به چپ و راست حرکت بدهید. در حالی که فکتان رها است، لبهایتان را بسته نگهدارید و زمزمه کنید.

تمرین افزایش حجم صدا

اگر حجم صدای شما خوب باشد کمتر خسته می شوید و نیاز نیست برای بیان مطلب انرژی زیادی هدر بدهید.

یک نفس عمیق بکشید و هوا را با صدای “س س س س” بیرون بدهید. این کار را ده بار پشت سر هم انجام بدهید.
بلندی صدایتان را در هنگام ادای حرف “م م م” تغییر دهید. اول با صدای کم شروع کنید: م م م م م. بعد صدایتان را تا حد متوسط بالا ببرید. سپس با بالاترین صدا این حرف را تکرار کنید. دوباره این کار را تکرار کنید، اما این بار از صدای بلند آغاز کنید و به صدای کم برسید. چندین بار این تمرین ها را تکرار کنید. کم، زیاد، کم، زیاد، کم، زیاد، …
تمرین دو را با یک حرف صدادار تکرار کنید: مثلا بگویید آآآآ. ابتدا با کم، متوسط و زیاد و سپس کم، زیاد، کم، زیاد، کم، زیاد، …

تمرین پرورش صدا

در ادامه تمرینات قوی سازی صدا به صورت لیست وار ذکر شده است . با انجام مستمر این تمرینات شما با نقاط ضعف خود آشنا شده و قدم بزرگی در جهت رفع آن ها برمیدارید.

دو انگشت خود را در حفره دو طرف گلو قرار بدهيد و بكشيد و مثل فرماندهان نظامي فرمان بدهيد (ايست، به جاي خود، خبردار و از اين قبيل) توجه داشته باشيد كه صدا زياد هم بلند نباشد.
خميازه بكشيد و گلو را راحت بگذاريد و نفس بكشيد. بدون اينكه صداي نفس خود را بشنويد از يك تا بيست بشماريد و تا آنجا كه ممكن است اعداد را بالاتر ببريد. مثلا تا شماره سي يا چهل و … يادآوري مي شود تمام حروف اعداد بايد گفته شود و كاملا مفهوم باشد. اگر توانستيد تا شماره پنجاه برسيد، شما داراي صداي خوب و مناسب و سالم براي گويندگي هستيد. اين تمرين را هر روز ادامه دهيد.
تمرين قبلي را با بالابردن و پايين آوردن صدا تكرار كنيد. همچنين روي بعضي از اعداد تكيه نماييد و گاهي نيز اعداد را برعكس به همان نوع تكرار كنيد؛۲۰-۱۹-۱۸-۱۷ …
یك بيت شعر را انتخاب و آنرا قسمت قسمت و پس و پيش نماييد و بخوانيد. اگر زمان خواندن ۴/۱ (يك چهارم) شعر كامل و درست، بيشتر باشد وضع تنفس شما خوب نيست و بايد تمرين كنيد تا به اندازه تعيين شده برسد.
شش حركت اصلي (آ، اَ، اُ،اِ، او، اي) در زبان فارسي هست. گوينده بايستي حرف اُ و تركيبات آن مثل (اوي، اووي، آو) را تمرين كند و دهان تا آنجا كه ممكن است باز كند.
در اين تمرين، غضروف هايي كه به تارهاي صوتي چسبيده است، بيشتر تمرين خواهد كرد و اگر نقصي در دستگاه صوتي باشد آشكار خواهد شد.
گوينده بايد به حروف بي صدا توجه كند و آنها را به خوبي ادا نمايد (حروف آخر كلمات بي صدا هستند). اگر دقت كرده باشيد بعضي از گويندگان، آخر كلمات را يا مي جوند و يا به لغت بعدي مي چسبانند و يا آن را كاملا تلفظ نمي كنند.
تمرين حداقل صدا : صحبت كردن عادي گوينده نبايد با گويندگي در صدا و سيما تفاوت چنداني داشته باشد. گوينده با صحبت كردن پيش خود بايستي حداقل برد صدايش را بسنجد. (حداقل برد صدا سه متر است)
چون يكي از اصول كار گويندگي كنترل خروج نفس است. گوينده خوب كسي است كه بداند حروف مختلف چقدر نفس مي برد. (حروفي كه از جلو دهان ادا مي شود مثل س- ف، نفس بيشتري مي خواهد) براي مثال: جمله اي بيست كلمه اي انتخاب كنيد كه ۱۶ حرف س و ف در آن باشد و جمله اي به همان اندازه بدون دو حرف س و ف. در موقع بيان متوجه مي شويد جمله اي كه داراي حروف س و ف هستند نفس بيشتري مي برد.
كنار ديوار صافي بايستيد، سر را به ديوار تكيه دهيد و سينه را بالا بياوريد و نفس بكشيد، (سعي كنيد شانه تكان نخورد و پهلو هم زياد باز نشود) در تمام دوران گويندگي اين كار را تكرار كنيد (راست نشستن براي گوينده زياد مهم نيست زيرا فقط عضلات بيروني و دروني موثرند، اما گردن را در موقع گويندگي نبايد محكم بگيريد زيرا صدا غير طبيعي مي شود.)
سعي كنيد جمله اي را كه نفس به آن نمي رسد با يك نفس بخوانيد و هر بار لغات را زياد كنيد، البته در تمام مراحل فراموش نكنيد كه همه حروف بايد گفته شود. اينها تمرين هايي براي رفع نقايص صدا و پيدا كردن آن نقايص هستند.